776. Ouders die met succes ouderverstotingssyndroom hebben bestreden

Gebleken is dat er nog veel onbekendheid is met betrekking tot ouderverstotingssyndroom bij organisaties als Bureau Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming, bij advocaten en bij kinderrechters. Ik heb van deze nood een deugd gemaakt door een oud maar nog steeds actueel verhaal van Dr. A. Jayne Major genaamd "Parents Who Have Successfully Fought Parent Alienation Syndrome" te vertalen naar het Nederlands.

originele tekst: A. Jayne Major, Ph.D.
vertaald door: Martin Barto
Bron: http://www.fact.on.ca/Info/pas/major98.htm


Inleiding:
Niets rakelt de gedrevenheid meer op dan de strijd die ontlaait tussen ouders over het gezag van een kind. Een strijd waarbij het bewijs aan beide zijden overtuigend kan zijn. Het is nooit zo zwart-wit, maar wanneer mensen zich laten leiden door hun emoties, kan onenigheid tussen mensen snel omslaan in twee complete tegenpolen. Angst neemt het over van redelijkheid, valse beschuldigingen en onvolledige feiten worden bewijs, en de agenda’s van rechtbanken worden gevuld met herhaalde bezoeken aan de rechter om te proberen gezond verstand te brengen in iets wat in feite nooit gezond kan zijn. Verschillende maatschappelijke bewegingen worden opgericht om de roep om rechtvaardigheid. Politici worden gelobbyd om wetten aan te nemen die orde moeten scheppen in de chaos. Genderoorlogen worden gevoerd en levens worden vernietigd.

Mijn eerste ervaring met de strijd om het kind kreeg ik van de moeders en vaders die mijn programma Breakthrough Parenting bij The Parent Connection, Inc. hebben gevolgd. The Parent Connection, Inc is een bureau dat ik in 1983 in Los Angeles heb opgericht. Veel van deze ouders waren aan het procederen over het gezag van hun kinderen. De meeste zeiden dat ze graag tot een oplossing wilden komen, maar geen van hen wilden daarvoor het contact met hun kind opgeven, wat soms de enige mogelijkheid leek om tot een oplossing te komen. Het was verontrustend om te zien dat in veel van deze gevallen het kind zich schandalig gedroeg: vloeken, schoppen en spugen naar hun ouders en hun ouders "dom", "gemeen" en "vreselijk" noemen.

Wat kunt u doen als ouders de strijd opzoeken? Wat kunt u doen als het kind klem komt te zitten in de strijd en partij kiest voor één van de ouders? Ik kwam tot de ontdekking dat deze geschillen over het gezag een gevolg was van ingrijpende maatschappelijke veranderingen in de afgelopen tijd.

Wat is er veranderd?

In de jaren ‘60 en verder in de jaren ‘70, riepen feministen tegen vaders dat ze een meer actieve rol moeten spelen in de opvoeding van hun kinderen. Vrouwen wilden zich meer ontplooien, teruggaan naar de schoolbanken, aan de slag gaan en carrière maken. Dit leidde tot een verandering. Vaders werden meer betrokken in de dagelijkse verzorging van hun kinderen in vergelijking tot de vorige generaties. Maar hoewel de conservatieve ideeën met betrekking tot de rolverdeling binnen het gezin begon weg te vallen, bleef de “onder moeder’s vleugels”-doctrine nog steeds van kracht. Deze doctrine veronderstelde dat de vrouw de beste ouder was, omdat zij nou eenmaal de moeder van het kind is. In de vroege jaren ‘70 namen verschillende staten echtscheidingswetten, waardoor een echtscheiding mogelijk was zonder schuldvraag. De toename van het aantal echtscheidingen dat dat teweeg bracht was ongekend.

Na het uiteenvallen van het gezin, wilden vele vaders betrokken blijven bij de zorg en opvoeding van hun kinderen. Ze kwamen er achter dat ze geen wettelijk recht hadden om het gezag van hun kinderen te houden, tenzij hun moeder daarmee instemde. Als gevolg van een lobby van James Cook, oprichter van de Joint Custody Association die zelf met dit probleem te maken had, zijn in Californië met succes de eerste wetwijzigingen met betrekking tot gezamenlijk gezag doorgevoerd. Gezamenlijk gezag werd algemeen gezien als een betere manier van omgaan met de veranderende situatie omtrent het gezag. Men geloofde dat het zou leiden tot minder gevechten over het gezag van de kinderen, omdat het meer gelijkwaardig was. De wetswijzigingen hebben ertoe geleid dat vaders meer gelijkwaardig behandeld werden op het gebied van het ouderlijk gezag. Ook andere landen hebben wetten doorgevoerd met betrekking tot gezamenlijk gezag. Helaas zijn er nog steeds landen die het gezamenlijk gezag niet wettelijk ondersteunen.

De meerderheid van de moeders en vaders verwelkomen het gezamenlijk gezag. Een aantal niet. Zoals met elke trend, was er een terugslag. Ouderlijk gezag werd een zeer politiek, gender-specifiek probleem. Zo begon ook in de jaren ‘70 de intensivering van de geschillen over het ouderlijk gezag. In de meeste staten werd de veronderstelling van “onder moeder’s vleugel” (de beste ouder is de moeder) vervangen door de veronderstelling dat het belang van het kind het beste is gebaat bij gezamenlijk gezag (de beste ouder is beide ouders). In de jaren ‘80 begon rechtbanken steeds meer gender-neutraal te oordelen bij het bepalen van het gezag, waardoor het volledige gezag niet automatisch werd toegewezen aan de moeder, en moeders begonnen minder tijd te krijgen om door te brengen met haar kinderen. In plaats daarvan werd eerst door rechters gekeken, op welke wijze het gezag zou kunnen worden verdeeld. Indien dat niet mogelijk was werd getracht te bepalen welke ouder beter in staat was om opvoeding van het kind op zich te nemen. Vaders ervoeren dat zij in het nadeel waren doordat bij twijfel de bepaling van het gezag in het voordeel van de moeder werd uitgesproken. Dit heeft tot gevolg gehad dat in de jaren ‘80 meer vaders dan ooit deelgenomen hebben aan ouderschapcursussen om hun ouderschapskwaliteiten op te vijzelen. Dit was het moment dat deze gezagskwesties voor het eerst mijn aandacht kregen.

De meeste ouders zijn in staat om het gezag over hun kinderen te delen en lossen kwesties met betrekking tot de zorg en opvoeding van hun kinderen samen op. Een groot aantal van de vrouwen waren blij dat vaders wilden delen in de zorg en opvoeding van hun kinderen. Dit stelde hen in staat om hun persoonlijke doelen met betrekking tot studie en carrière na te streven. Waneer ouders echter niet tot overeenstemming konden komen over het gezag, hadden vaders de meeste kans om het gezamenlijk of eenhoofdig gezag te verwerven via de rechtbank. De inzet werd hoger toen het juridische systeem werd gebruikt om deze moeilijke problemen op te lossen. In extreme gevallen escaleerde het tot een bizar conflict over de verstoting van genegenheid van een kind naar de andere ouder.

Wie ontdekte ouderverstoting?

In samenloop met deze snel groeiende gezagsrechtszaken heeft forensisch psychiater Dr. Richard A. Gardner in de jaren ’80 voor het eerst ouderverstoting geïdentificeerd. Hij merkte een dramatische toename in de frequentie van een stoornis die eerder maar zelden voorkwam, dat van de programmering of hersenspoeling van een kind door een ouder, door de andere ouder te denigreren. De aandoening was echter het niet alleen hersenspoeling of programmering door een ouder, maar werd vertroebeld door wat hij noemt de bijdrage van het kind zelf in het steunen van de verstotende ouder in de lastercampagne tegen de te verstoten ouder. Hij noemde deze stoornis Parental Alienation Syndrome (PAS), een nieuwe term die aangeeft dat de bijdrage aan het probleem van zowel de ouder en het kind afkomstig is.

Wat is ouderverstoting?

Gardner's definitie van ouderverstoting is:
Ouderverstoting is een afwijking bij kinderen, die zich bijna uitsluitend voordoet in de context van conflicten rond ouderlijk gezag. Primair kenmerk is de campagne van denigreren van een goede liefhebbende ouder, een campagne waar geen rechtvaardiging voor is. Het is het resultaat van de combinatie van de indoctrinatie van een programmerende (hersenspoelende) ouder en de eigen bijdragen van het kind aan de verkettering van de ouder die het doelwit is.

Overgenomen uit: Gardner, RA (1998). De Parental Alienation Syndrome, Second Edition, Cresskill, NJ: Creative Therapeutics, Inc

Wat is de bijdrage van het kind in ouderverstoting?

Gardner stelt vast dat de ouderverstoting meer is dan hersenspoeling of programmeren, want het kind neemt ook daadwerkelijk deel aan het denigreren van de verstoten ouder. Dit gebeurt in de eerste plaats op de volgende acht manieren:

1. Het kind kleineert de verstoten ouder met scheldwoorden en ernstige oppositioneel gedrag.


2. Het kind heeft zwakke, onzinnige of frivole redenen voor zijn of haar boosheid.


3. Het kind is zeker van zichzelf en laat geen ambivalent gedrag (zowel liefde en haat voor de verstoten ouder) zien, maar alleen haat.


4. Het kind verklaart dat alleen hij zelf de aanstichter is tot zijn gedrag, dat niemand hem heeft verteld om dit te doen.


5. Het kind steunt en voelt een noodzaak om de verstotende ouder te beschermen.


6. Het kind laat geen schuldgevoelens over wreedheid jegens de verstoten ouder zien.


7. Het kind maakt gebruik van overgenomen scenario's of beschrijft levendig situaties die hij of zij niet heeft kunnen ervaren.


8. De vervreemding spreidt zich ook uit over familie en vrienden van de verstoten ouder.

In ernstige gevallen van ouderverstoting, is het kind volkomen gehersenspoeld tegen de verstoten ouder. De verstotende ouder kan op geloofwaardige wijze zeggen dat het kind niet altijd met de andere ouder wil doorbrengen, ook al heeft de ouder het kind gezegd dat hij moet omdat het bijvoorbeeld in een gerechtelijke beschikking staat. De verstotende ouder reageert doorgaans: "Ik kan er niets aan doen. Ik vertel het kind niet dat hij niet mag."

Ouderverstoting en ouderverstotingssyndroom zijn niet hetzelfde

Ouderverstoting beschrijft ook die situaties waarin het gerechtvaardigd is dat het kind de wens heeft om zich te verstoten van een ouder, bijvoorbeeld in situaties waarbij sprake is van verwaarlozing of misbruik, met inbegrip van lichamelijk geweld of verlating door de ouder.

Dr. Doug Darnall beschrijft in zijn boek Divorce Casualties: Protecting Your Children from Parental Alienation drie categorieën van ouderverstotingssyndroom. De milde categorie noemt hij de naïeve verstotenden. Ze zijn onwetend van wat ze doen en zijn bereid om te worden leren en te veranderen. De gematigde categorie is de actieve verstotenden. Als ze geactiveerd worden, verliezen ze de controle van de juiste grenzen. Ze worden ballistisch. Als ze weer gekalmeerd zijn, willen ze niet toegeven dat ze de controle hadden verloren. De ernstige categorie zijn de geobsedeerd verstotenden. Ze opereren vanuit een waanbeeld waarbij iedere cel van het lichaam zich inzet voor het vernietigen van de relatie tussen de andere ouder en het kind. Darnall merkt hierbij op dat we in het laatste geval niet beschikken over een effectief protocol voor de behandeling van een geobsedeerde verstotende ouder behoudens het weghalen van het kind van zijn of haar invloed.

Een belangrijk punt is dat in ouderverstotingssyndroom er geen ware misbruik en/of verwaarlozing door de verstoten ouder is. Als dit het geval was, zou de vijandige opstelling van het kind gerechtvaardigd zijn. Ook is er geen sprake van ouderverstotingssyndroom als het kind nog steeds een positieve relatie met de ouder is, hoewel de andere ouder probeert het kind te vervreemden van hem of haar.

Welke ouder is het meest verantwoordelijk voor ouderverstotingssyndroom?

De statistieken van Gardner laten zien dat de meeste gevallen waarin ouderverstotingssyndroom is geconstateerd werden geïnitieerd door moeders. Moeders hebben van oudsher het hoofdgezag over kinderen (in de vorige eeuw) en hebben meestal meer tijd doorgebracht met de kinderen. Om ouderverstotingssyndroom te doen ontstaan, dient één van de ouders te beschikken over veel tijd die met het kind kan worden doorgebracht.

Ik heb echter ook enkele dramatische gevallen gezien waar de vader de verstotende ouder was. In één geval had de vader geen controle over zijn obsessie om slecht te spreken over de moeder. Tal van professionals, met inbegrip van de moeder, vertelde hem dat hij het gezag kon delen als hij bereid was om zich aan de regels te houden. Hij had niet de zelfbeheersing om dit te doen. Toen hij vanwege zijn afwijkend gedrag het gezag verloor, werd hij een bekende voorvechter in de vaderbeweging en bracht zijn campagne tot in nationale kringen. Hij vertelde niemand over zijn situatie, dat er sprake was een ernstige vorm van ouderverstoting en dat veel professionals hard hadden gewerkt om het te stabiliseren.

Daarnaast kan in culturen waar vrouwen van oudsher geen rechten hebben, de verstoting door de vader zeer ernstig zijn. Ik heb gescheiden vrouwen ontmoet die werden verhinderd om te leren hoe zij zichzelf in hun levensonderhoud konden voorzien, hoe op het moment van de scheiding alle toegang tot financiële middelen werd ontzegd en de kinderen uit haar zorg werd ontnomen. Deze vrouwen rapporteerden ernstige ouderverstoting. Men kan dankbaar zijn dat er wetten zijn die de mensenrechten beschermen en afdwingen. Dit is een betere manier van het oplossen van conflicten dan een winnaar-krijgt-alles-benadering.

Hoe vaak komt ouderverstoting en ouderverstotingssyndroom voor?

Als ouders voor het eerst uit elkaar gaan is er vaak oudervervreemding. Het is bijvoorbeeld aannemelijk dat een moeder, ingegeven door angst, impliciet aan een kind meegeeft dat hij of zij niet veilig is met vader. Ze zegt bijvoorbeeld: "Bel me zodra je er bent om mij te laten weten dat het goed met je gaat." of "Als je bang bent, bel je me meteen, oké?" of "Ik kom je halen als je weer naar huis wil.". Meestal sterft deze vorm van oudervervreemding af zodra de ouders gewend zijn aan de nieuwe situatie na hun scheiding en verder gaan met hun leven.

In zeldzame gevallen echter vermindert de angst niet, maar escaleert het. Verstotende ouders zijn psychologisch instabiel. Als de dingen goed gaan, kunnen ze zichzelf staande houden. Wanneer zij echter worden bedreigd, kunnen ze hevig gaan verzetten om te behouden wat zij zien als iets wat hen toebehoort. Slechts in een klein percentage draait het uit op het niveau van ouderverstotingssyndroom.

Waarom verstotende ouders doen wat ze doen

Ik denk dat verstotende ouders vast zijn komen te zitten in de eerste fase van de ontwikkeling van het kind, waar overlevingsvaardigheden worden geleerd. Voor hen is het hebben van controle over hun kind een kwestie van leven en dood. Omdat ze niet begrijpen hoe ze andere mensen kunnen behagen, zal iedere inspanning die gedaan wordt om ze te veranderen leiden tot verzet. Zij geven niet, ze nemen alleen. Zij spelen houden zich niet aan regels en zullen een gerechtelijke beschikking waarschijnlijk naast zich neerleggen.

In de voorbeelden die vaak worden gebruikt om ernstige gevallen van ouderverstotingssyndroom aan te duiden, wordt de verstotende ouders beschreven als iemand die niet in staat is het kind als individu te zien. De ouder is narcistisch (egocentrisch) en ziet zichzelf met haar kind als één (te betrokken). Deze ouders denken bovendien, dat ze speciaal gerechtigd zijn om alles te doen wat ze willen. Ze denken dat de regels die er in het leven zijn, alleen gelden voor andere mensen, niet voor hen.

Een persoon met deze kenmerken, men kan zo iemand een psychopaat noemen, is een persoon die geen moreel geweten heeft. Dit betekent dat zij niet in staat zijn om empathie of compassie voor anderen te hebben. Psychopaten zijn niet in staat om een situatie vanuit het oogpunt van een ander, vooral vanuit het oogpunt van hun kind, te zien. Ze kunnen geen onderscheid maken, zoals anderen dat doen, tussen het vertellen van de waarheid en leugens.

Ondanks vermaningen van de rechters en geestelijke gezondheidswerkers om hun verstotend gedrag te stoppen, kunnen ze dat niet. De vooruitzichten voor ernstig verstotende ouders is slecht. Het is onwaarschijnlijk dat ze het ooit onder de knie zullen krijgen. Het is ook onwaarschijnlijk dat ze ooit zullen stoppen met hun verstotend gedrag. Het is een diepgewortelde overlevingsdrang voor hen.

Hoe raakt het kind betrokken bij ouderverstotingssyndroom?

Bij de geboorte zijn kinderen volledig afhankelijk van een ouder, meestal de moeder, omdat die in al hun behoeften voorziet. Het maakt onderdeel uit van de normale ontwikkeling van kinderen om verstrengeld te worden met hun primaire verzorger en zeer jonge kinderen beschikken nog niet over een eigen identiteit. Eén van de rollen van moeder is het kind te helpen zich te ontwikkelen als een afzonderlijk individu. Tijdens de baby en peuterfase leert het kind door middel van een reeks van taken om onafhankelijk te worden. Het leert om zichzelf in slaap te sussen, te eten, zindelijkheid te worden en zichzelf te wassen. In plaats van het bevorderen van de onafhankelijkheid, stimuleert de verstotende ouder blijvende afhankelijkheid. De ouder kan aandringen om te slapen met het kind, om het kind te blijven voeden ("Het is makkelijker als ik het doe."), en zorgt ervoor dat deze vaste gewoonten langer aanhouden dan bij een normale ontwikkeling van kinderen nodig is. Deze gedragingen kan voor het kind niet juist aanvoelen, maar het kind heeft niet genoeg eigen kracht om hier iets aan te doen.

Een verstotende moeder kan zich niet voorstellen dat de vader in staat is de tijd in te plannen van het kind, wanneer hij de zorg over het kind heeft. Daarom zorgt zij ervoor dat het kind een aantal dingen te doen heeft als het kind bij de vader thuis is. Een van de meest gebruikelijke manieren om dit te doen is om het kind aan te melden voor terugkerende activiteiten zonder toestemming van de vader. De ouder kan zelfs gaan bepalen wie het kind wel en niet kan zien, vooral met betrekking tot specifieke leden aan vaders kant van de familie. De moeder wil wanhopig de controle krijgen over de tijdsperiode dat het kind niet bij haar is. Eén van de meest ongewone situaties die ik tegenkwam, was een vader die op zaterdag om 9:00 uur zijn zonen ophaalt voor het weekend. Hij kwam tot de ontdekking dat zijn jongens erg opgewonden waren, omdat zij dachten dat ze naar Disneyland zouden gaan die dag, terwijl dit nooit zijn plan is geweest.

Eén theorie over waarom een moeder op deze manier handelt wanneer een vader zijn deel van gezamenlijk gezag neemt, is dat het hetzelfde is als vragen om een deel van haar lichaam weg te geven. Een moeder zei: "Hij verwijdert mijn rechterarm om mee te nemen voor het weekend." Het voelt alsof de moeder een groot deel van wie ze is als een persoon weggeeft. Ze voelt zich verminkt, uiteen gereten.

Waarom is ouderverstotingssyndroom een loyaliteitsconflict voor het kind?

Wanneer kinderen tijd doorbrengen met de vader en ervan genieten, komen ze in een loyaliteitsconflict terecht. Ze kunnen uiteraard niet zeggen tegen de moeder dat papa hen goed heeft behandeld of dat ze plezier hebben gehad samen. Ze willen graag een goede band hebben met de vader, maar durven daar niet voor uit te komen. Ze zoeken uit bij welke ouder het het veiligst is (wie de macht heeft), en passen hun overlevingsstrategie daarop aan. Daarom zullen kinderen alles aan de moeder vertellen wat ze niet leuk vonden over de tijd dat ze bij vader waren. Hierdoor wordt moeder gesteund in haar overtuiging dat de kinderen niet graag bij hem zijn. Deze kinderen voelen dat ze hun moeder moeten beschermen. Hetzelfde geldt wanneer de verstotende ouder de vader is. Het kind zal het uiten van zijn of haar gevoelens van aanhankelijk voor de moeder voor hem vermijden.

Beschadigde gezinnen

Gezinnen met ouderverstotingssyndroom zijn beschadigde gezinnen. De vader kan inderdaad het kind hebben geslagen, of lichamelijk of geestelijk moeder hebben geraakt. Een geïsoleerd incident kan omslaan in een holocaust. Eén vader gaf zijn opstandige kind een tik en belandde in de cel in verband met kindermishandeling, gevolgd door een proefperiode van zes weken om zijn schuld te bepalen. De jury kwam binnen 20 minuten terug met het vonnis ‘niet schuldig’. Voor de moeder was het hoofdstuk echter nog niet afgesloten.

De haat van de verstotende ouder kan grenzeloos zijn. In de zwaarste vorm worden de meest afschuwelijke beschuldigingen, met inbegrip van ernstig huiselijk geweld, stalking en seksueel misbruik van het kind, geuit. Veel vaders zeggen dat er herhaaldelijk meldingen zijn geweest bij de Department of Family and Child Services (vergelijkbaar met het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling) over kindermishandeling en verwaarlozing. In de meeste gevallen meldden de onderzoekers dat ze niets verkeerd konden vinden. De verstotende ouder is echter van mening dat deze meldingen geen verzinsels zijn, maar echt. Ze kunnen tot in groot detail de gruwel van wat er is gebeurd beschrijven. Ongeacht de waarheid, in haar hoofd is het gebeurd. Het merendeel van de verstoten vaders waar ik mee werk zijn voortdurend uit het veld geslagen door de leugens van moeder. "Hoe kan ze zo liegen?". Ze beseffen niet dat deze leugens niet zijn gebaseerd op rationeel denken. Verstotende ouders zijn niet in staat het verschil te zien tussen wat waar is en wat ze willen dat waar is. Een essentieel onderdeel van de bestrijding van ouderverstotingssyndroom is de ernst van de psychische stoornis, die de bron hiervan is, te begrijpen.

Over meerdere generaties verspreid

Wat dit probleem zeer ingewikkeld maakt, is dat ouderverstotingssyndroom vaak over meerdere generaties binnen de ontwrichte families verspreid is. Bijna altijd heeft de verstotende ouder mensen binnen de familie die de verstoting ondersteunen. Het zou de moeder, de vader of de grootouder kunnen zijn die het vechten aanmoedigt. Deze familieleden staan waarschijnlijk de verstotende ouder financieel bij en verstrekken enorme hoeveelheden geld om rechtszaken te financieren. De verstotende ouder voelt zich hierdoor nog meer gesteund dat wat hij of zij doet gerechtvaardigd is.

Wanneer het kind wordt geplaatst in de rol van therapeut de ouders

Verstoting gaat nog verder in het geval dat de verstotende ouder het kind als een persoonlijke therapeut gebruikt. Het kind wordt tot in detail verteld over elke ellendige ervaring en ieder negatieve gevoel over de te verstoten ouder. Het kind, dat al is verstrengeld is met de ouder omdat de eigen identiteit nog niet is bepaald, neemt gemakkelijk de negativiteit van de ouder over. Ze worden in overeenstemming gebracht met deze ouder en voelen dat ze de verstotende ouder moeten beschermen.

Wat gebeurt er met het kind wanneer ouderverstotingssyndroom niet wordt gestopt?

Uiteraard zal het kind vervreemden van de verstotende ouder als niemand de ouderverstoting stopt. De relatie met deze ouder zal uiteindelijk worden afgekapt. Zonder psychologische interventie tijdens het opgroeien van het kind, valt het te betwijfelen dat het kind ooit zal begrijpen wat er gebeurd is. De onaangepaste, disfunctionerende ouder is het voornaamste rolmodel voor het kind. Het kind plukt niet de vruchten van het opgroeien bij de best aangepast ouder en wat deze ouder zou kunnen bijdragen aan de verrijking van het leven van het kind. Veel van deze kinderen kampen met ernstige psychiatrische problemen.

Zullen ze ooit volwassen worden en beseffen wat er met hen is gebeurd? Als er niemand is die het syndroom kan herkennen en advies kunnen geven hierover, is het niet waarschijnlijk dat deze kinderen er ooit achter zullen komen. Er zijn echter uitzonderingen waarbij de levens van het kind en de verstoten ouder later succesvol zijn herenigd.

Hoe kunnen goede bedoelingen verergeren?

Mensen die doorgaans beroepsmatig worden betrokken in dergelijke moeilijke situaties, zoals de politie, jeugdzorgwerkers, advocaten of psychologen, nemen aan dat wat de bange moeder zegt waar is. Dat de dingen die ze vertelt ECHT gebeurd zijn. Er bestaan nou eenmaal mannen die ernstig gestoord en gewelddadig zijn, zich seksueel niet in de hand hebben en die stalken. Er bestaan nou eenmaal mannen waarvoor terecht moet worden gevreesd. De moeder is zeer overtuigend in haar wanhoop en kan het levendig beschrijven. De genadeslag is als het vervreemde kind meewerkt met de moeder door te zeggen: "Ja, ik ben bang voor mijn vader." "Ja, had mijn vader me aanraken daar beneden." "Ja, hij sloeg me." Wat zou u doen als u geconfronteerd werd met de vraag hoe u een kind moet beschermen in een dergelijke situatie?

Therapeuten

Gediplomeerde therapeuten zien waarschijnlijk niet de ernst van het probleem in, omdat ze niet getraind zijn in de materie. Zij kunnen zelfs onbewust de kant van de verstotende ouder kiezen en getuigen of bewijzen aanleveren aan de rechtbank dat het kind bang is van de vader. Dit kan een ernstig struikelblok zijn bij het verkrijgen van een juiste diagnose. Het kan zelfs de uitkomst in het voordeel van de verstotende ouder beslechten en daarmee echte schade aanrichten.

Onze rechtbanken, jeugdzorginstellingen en de geestelijke gezondheidszorg zijn allemaal ingericht op het stoppen van kindermishandeling maar sluiten hun ogen wanneer het voor hun ogen optreed. Met betrekking tot ouderverstotingssyndroom is de meest dramatische en meest gehoorde klacht dat er wordt gehandeld op basis van beschuldigingen nog voordat er een onderzoek naar de juistheid van de beschuldigingen zijn gedaan. Hierdoor kan de verstotende ouder nog geruime tijd doorgaan met de ouderverstoting. Tegen de tijd dat alle onderzoeken zijn afgerond en de zaak wordt behandeld door de rechtbank, is er al aanzienlijke schade aangericht aan het kind. Ironisch genoeg zijn het juist de hulpverleners die ingeschakeld worden voor hulp in deze moeilijke situaties die het meest bijdragen aan het aanhouden en aanwakkeren van de voortdurende mishandeling en verwaarlozing van het kind.

Wat kan gedaan worden aan het probleem?

Ten eerste zijn gespecialiseerde professionals binnen de geestelijke gezondheidszorg nodig die ouderverstotingssyndroom kunnen identificeren wanneer het zich voordoet. De meeste forensische onderzoekers, zoals psychiaters en klinisch psychologen op wetenschappelijk niveau hebben tijdens hun studie deze aandoening in hun lespakket gehad en zijn in staat om deze aandoening te herkennen. Forensische onderzoekers diagnosticeren ouderverstotingssyndroom door een reeks van psychologische tests bij de ouders af te nemen, een gedetailleerde anamnese te doen en door observatie. Zij kunnen op grond daarvan aanbevelingen doen. Maar nadat de onderzoeker een rapport heeft geschreven over het gezin en aanbevelingen heeft gedaan, zal er niets gebeuren om de crisis op te lossen zonder rechterlijke tussenkomst.

De verstoten ouder dient het verslag mee te nemen naar de rechter, die vervolgens moet worden overtuigd dat het kind wordt vervreemd en dat het niet in het belang van het kind is dat het kind in dezelfde omgeving blijft zitten. Het is zelden het geval dat rechters beschikken over voldoende kennis op het gebied van geestelijke gezondheid. Ze leren meestal over het ouderverstotingssyndroom in de rechtszaal. Het neemt doorgaans enkele zittingen in beslag waarin rechters gewezen wordt op hoe slecht een kind wordt behandeld voordat een rechter bereid is om te handelen.

Hoe wordt ouderverstotingssyndroom in de rechtbank opgelost?

Rechters zijn ontegenzeggelijk conservatief in hun vonnissen. Zelfs wanneer het bewijs dat er ouderverstoting optreedt overweldigend is, kan het uiteindelijke vonnis alsnog luiden dat "de ouders gezamenlijk beslissingen moeten nemen over het welzijn van het kind", zelfs als dit onmogelijk is om te doen. Dit is hèt bewijs dat de rechter niet de omvang van het probleem begrijpt. In één van de meest ernstige gevallen van ouderverstotingssyndroom waar ik aan heb gewerkt, was de rechter één van de oude stempel. Hij was het moe dat dezelfde partijen steeds voor hem bleven verschijnen. Op een dag zei hij: "Waarom gaan jullie twee niet even de gang op om elkaar een kus te geven en het goed te maken". Dit is een voorbeeld van hoe frustrerend deze gevallen zijn voor rechters. Inderdaad, dit zijn de moeilijkste gevallen voor rechters om te beslissen.

Het wachten is meestal op een uit de hand gelopen situatie waarin rechterlijke beschikkingen niet worden nageleefd, om de rechters te bewegen het ouderlijk gezag te wijzigen. Vaak is het slechts een kwestie van tijd voordat een verstotende ouder wanhopig wordt en zijn of haar instabiele geestelijke gesteldheid de overhand krijgt. Professionals beginnen het gedrag van de verstotende ouder te erkennen als buitensporig, en gaan de verstoten ouder steunen.

In één geval werden de 9 en 4 jaar oude dochters ontvoerd. Vermoedelijk op weg naar Australië via een ondergrondse groep die vrouwen onderduiken die slachtoffer zijn van huiselijk geweld, vaak van seksuele aard en waarbij de vader stalkt. De meisjes werden gedurende 3 maanden vermist en teruggevonden in een andere provincie waar ze aan het wachten waren op de laatste verhandelingen voor hun vertrek. Toen de politie om 3:00 uur het huis binnentraden, vonden ze de slapende meisjes met hun moeder. Ze hadden jongensnamen, -kleding en -kapsels gekregen en hun haar was geverfd. Ze mochten geen contact met de buitenwereld hebben, zelfs niet naar school gaan. De oudste had keelontsteking en de jongste was in ernstige mate in zichzelf gekeerd.

In een ander geval kon de moeder de maatschappelijk werkers, de politie of de rechtbank niet meer overtuigen van haar beschuldigingen. Ze stond bekend als ongeloofwaardig, want ze had al te vaak dingen geroepen die niet waar bleken te zijn. Ze ontvoerde haar dochter naar Utah. Ze vertelde daar tegen de ambtenaren dat de rechtbank van het arrondissement waar ze woonde haar beschermde voor een kinderverkrachter. De pers werd erbij gehaald. Nadat ze werd geïnterviewd, kwam er een werkelijke media hype op gang, waarbij de foto van de vader en het verhaal op alle lokale nieuwszenders was te vinden. Het grootste probleem was dat het zevenjarige meisje “ja” zei op de vraag of haar vader haar had mishandeld. Hoewel dit al was weerlegd door forensische onderzoekers. Ze was nog steeds verward.

Kan de verstoting worden teruggedraaid?

Naarmate kinderen ouder worden, kan de verstoting worden teruggedraaid met de juiste psychologische hulp. Het zal echter niet werken als de verstotende ouder is niet de omgang is ontzegd. In het laatste geval hierboven beschreven kreeg de moeder zeer beperkt omgangsrecht. Ze was hertrouwd en had een nieuw kind, ze belt echter nog regelmatig de politie om de vader te beschuldigen van misbruik. Momenteel woont de dochter met haar vader, ontvangt wekelijks therapie en heeft een hekel aan de politie. Ze begrijpt geleidelijk aan hoe gestoord haar moeder is.

In het eerste geval, waarbij de moeder de kinderen naar Australië wilde ontvoeren, ziet ze haar kinderen twee uur per maand bij Bureau Jeugdzorg in aanwezigheid van een jeugdzorgwerker om alles wat ze zegt en doet te controleren. De meisjes zijn ook in uitgebreide therapie en maken het goed.

Aangezien ouderverstotingssyndroom behoort tot de meest ernstige vormen van geestelijke kindermishandeling, zullen er littekens over blijven en is er sprake van gemiste kansen voor een normale ontwikkeling. Er is een verhoogd risico dat ook het kind zal opgroeien tot een ouderverstotende ouder omdat de verstotende ouder zijn of haar voornaamste rolmodel was.

Wat is de beste manier om te gaan met ouderverstotingssyndroom?

De ouders die succesvol waren in het verkrijgen van eenhoofdig gezag over hun kinderen in een situatie waarbij ouderverstotingssyndroom speelde waren degenen die:

1. Een uitgebreide ouderschapscursus zijn gaan volgen, zoals Breakthrough Parenting, en door bleven gaan met de cursus totdat ze als uitmuntend werden beoordeeld in hun kennis, vaardigheden en methoden. Hun opvoedkundige kwaliteiten werden dus superieur.


2. Rustig waren, logisch konden denken en hun emoties onder controle konden houden. Ze zijn niet wraakzuchtig. Een persoon die reageert in woede biedt de verstotende ouder een voedingsbodem om te zeggen dat hij of zij instabiel is.


3. Regelmatig hebben gedacht aan opgeven, maar dat nooit hebben gedaan. Het maakte niet uit hoe verschrikkelijk de dreigementen werden, ze bleven bezorgd over het achterlaten van hun kinderen in de leefomgeving waaraan ze werden blootgesteld. Zij waren gedreven om de rechter te overtuigen van de ernst van de problemen en om het gezag over hun kinderen te krijgen.


4. In staat en bereid waren om de financiële lasten te dragen.


5. Juridisch werd bijgestaan door een ervaren advocaat in het familierecht en die ervaring had met het ouderverstotingssyndroom. De ouder begreep goed hoe de rechtbank werkt en begreep hoe de wet die met betrekking tot echtscheiding en ouderlijk gezag in elkaar zit. Ze vertegenwoordigden waar mogelijk zichzelf in de rechtbank vanwege de excessieve uitgaven.


6. Een zaak hadden waarin een forensisch onderzoeker tot een overtuigend oordeel kwam met betrekking de ouderverstoting en adviseerde om het eenhoofdig gezag aan de verstotende ouder toe te kennen. Sommige ouders moesten terug naar de onderzoeker gaan om te laten zien dat de eerdere aanbevelingen niet werkten.


7. Volhardend waren in het aantonen dat zij rationeel en redelijk waren en het belang van het kind voorop stelden. Zij overhandigden de rechter een uitgewerkt zorgplan en/of ouderschapsplan waaruit bleek dat het kind bij hun goed zou worden verzorgd en opgevoed.


8. Ondanks dat zij en hun kinderen het slachtoffer werden, begrepen wat de aard van het probleem was en meer gericht waren op wat er tegen te doen. Verstoten ouders die bleven steken in hoe verschrikkelijk het allemaal is en hun tijd verdeden met de situatie te veroordelen, gingen emotioneel ten onder. De succesvolle ouders waren degenen die niet als een slachtoffer gingen leven. Ze waren proactief bij het zoeken naar een constructieve oplossing. Ze vermeden stappen die problemen konden vergroten.


9. Een vader drukte het als volgt uit: "Ik weet niet hoe ik het beter kan maken met de moeder, maar ik weet wel hoe ik het erger kan maken." Hij was een van de meest succesvolle ouders die ik ontmoette in de bestrijding van ouderverstotingssyndroom, want hij bleef in de rol van verzoenende ouder.


10. Een dagboek of journaal bijhielden van de belangrijkste gebeurtenissen, beschreven wat er gebeurd is en wanneer. Ze documenteerden de ouderverstoting met bewijs dat ontvankelijk was in de rechtbank.


11. Altijd bleven bellen of de kinderen kwam ophalen op de vastgestelde tijdstippen, zelfs als ze wisten dat de kinderen er niet zouden zijn. Dit was vaak erg pijnlijk, maar dan konden ze aantonen dat zij het hadden geprobeerd voor als de verstotende ouder zou beweren dat de ouder geen interesse meer had in het kind.


12. Zich richtten op het genieten van de aanwezigheid van hun kinderen en nooit sprak met hun kinderen over de problemen op ouderlijk vlak. Ze namen altijd een omweg en spraken nooit slecht over de andere ouder tegen hun kinderen. Ze lieten nooit een rechterlijke beschikking of andere gevoelige documenten aan hun kinderen zien. Ze liet de kinderen nooit meeluisteren met ongepaste gesprekken aan de telefoon.


13. De rechterlijke beschikkingen niet schonden. Zij betaalden hun alimentatie op tijd en lieten zien dat ze zich houden aan de wet.


14. Waren fatsoenlijke en principiële mensen. Het was duidelijk dat ze hun kinderen hielden.

Gevallen waarin sprake is van ouderverstotingssyndroom zijn het moeilijkst om vast te stellen, zelfs voor professionals op het gebied van echtscheiding. Zodra het syndroom wordt ontdekt, is het nog moeilijker om uit te vinden wat te doen. Het is belangrijk om aan te sluiten en ondersteund te worden door meelevende mensen om zodoende een dergelijke moeilijke tijd door te komen.

In bijgaande video wordt uitgelegd wat ouderverstotingssyndroom is en hoe dit kan worden bestreden.